Prigozhin ialah pengasas yang dilaporkan sendiri kepada kontraktor tentera swasta Kumpulan Wagner yang bersekutu dengan Kremlin. Pada 26 September 2022, Prigozhin menyatakan bahawa dia mengasaskan Kumpulan Wagner khusus untuk menyokong pasukan Rusia dalam peperangan di Donbas pada Mei 2014.[10][11][12] Sejak itu, aktiviti mereka telah berkembang meliputi banyak wilayah di Afrika dan Timur Tengah.

Malah, sebelum disahkan, sudah ada persetujuan relatif dalam kalangan media Rusia dan asing bahawa Prigozhin ialah pengasas atau dikaitkan kuat dengan Wagner. Kumpulan itu diketuai secara terbuka oleh Dmitry Utkin yang pernah menjadi ketua keselamatan Prigozhin. Seseorang yang bernama Dmitry Utkin turut disenaraikan sebagai ketua pengarah Concord. Pada November 2016, syarikat itu mengesahkan kepada media Rusia bahawa Dmitry Utkin yang sama yang mengetuai Kumpulan Wagner kini bertanggungjawab ke atas perniagaan makanan Prigozhin.[40] Pada Februari 2018, Concord dan Prigozhin menafikan sebarang kaitan dengan Wagner.[4]

Penglibatan dalam pencerobohan Rusia di Ukraine

Wagner juga telah memainkan peranan penting semasa dan sebelum pencerobohan Rusia ke atas Ukraine 2022.[40] Prigozhin bahkan pergi ke Donbas untuk memantau sendiri perkembangan kumpulan itu. Dia digambarkan di barisan hadapan memakai pakaian tentera bersama anggota Duma Rusia Vitaly Milonov.[41]

Pada Ogos 2022, Kumpulan Wagner mula menggunakan papan iklan untuk merekrut ahli baharu di Rusia. Bekas wartawan dan pemerhati Kumpulan Denis Korotkov berkata "nampaknya mereka telah memutuskan bahawa mereka tidak akan lagi cuba menyembunyikan kewujudan mereka."[42]

Pada September 2022, video terbocor mendedahkan Prigozhin cuba merekrut banduan untuk menguatkan tentera Rusia di barisan hadapan dalam perang menentang Ukraine. Dia berkata kepada banduan "tiada sesiapa yang kembali ke penjara" dan kepada mereka yang tidak selesa dengan idea "sama ada banduan atau anak-anak anda-anda yang tentukan."[43][44] Walaupun video itu dirakam di koloni penjara di Yoshkar-Ola untuk merekrut tentera kejutan, terdapat bukti bahawa banduan dari koloni penjara di Saint Petersburg telah direkrut sebelum ini.[45]

Pada 26 September, Prigozhin membatalkan dakwaannya sebelum ini bahawa dia tidak mempunyai kaitan dengan kumpulan itu, mengeluarkan kenyataan di laman web media sosial Rusia VK di mana dia mengakui bahawa dia telah mengasaskannya pada Mei 2014 untuk "melindungi Rusia" apabila "pembunuhan beramai-ramai penduduk Rusia Donbas bermula."[11] Dia menjelaskan bahawa dia memainkan peranan peribadi sejak awal, mendakwa bahawa dia "menjumpai pakar yang boleh membantu" selepas "[membersihkan] senjata lama dan [menyisih] jaket kalis peluru" sendiri. Dia mengesahkan dakwaan, yang sebelum ini dinafikan oleh kerajaan Rusia,[46] bahawa kumpulan itu telah terlibat di negara lain yang sejajar dengan kepentingan luar negara Rusia, menyatakan bahawa tentera upahan Wagner yang "membela rakyat Syria, orang lain dari negara Arab, orang Afrika yang melarat dan Orang Amerika Latin telah menjadi tonggak tanah air kita".[10][12]

Aduan dan konflik

Pada 1 Oktober 2022, dia berkata tentang komander tentera Rusia bahawa "semua bajingan ini harus dihantar ke hadapan tanpa alas kaki dengan hanya senapang mesin ringan."[47] Dia memanggil ahli parlimen Rusia yang dikuasai Putin sebagai "tidak berguna" dan berkata bahawa "timbalan menteri harus pergi ke hadapan", sambil menambah bahawa "Orang-orang yang telah bercakap dari tribun selama bertahun-tahun perlu mula melakukan sesuatu."[48] Washington Post melaporkan bahawa Prigozhin adalah antara segelintir orang yang berani memberitahu Putin tentang "kesilapan" komander tentera Rusia dalam perang di Ukraine.[49]

Pada 5 Mei 2023, beliau mengumumkan bahawa, disebabkan kekurangan peluru, pejuangnya akan meninggalkan Bakhmut pada 10 Mei 2023 dan menyerahkan jawatan mereka kepada unit Kementerian Pertahanan Rusia jika mereka tidak mendapat lebih banyak peluru.[50] Dia menyalahkan Menteri Pertahanan Rusia Sergei Shoigu dan ketua angkatan tentera Rusia, Jeneral Valery Gerasimov bagi "berpuluh-puluh ribu" korban dari Wagner, berkata "mereka datang ke sini sebagai sukarelawan dan sedang mati supaya anda boleh duduk seperti kucing gemuk di pejabat mewah anda."[51]

Pada Mei 2023, beliau mengutuk gaya hidup mewah anak-anak pegawai tertinggi Rusia, dan khususnya, menantu Shoigu, Alexey Stolyarov kerana tidak menyertai tentera Rusia. Prigozhin mengadu bahawa "anak-anak golongan elit membekap diri mereka dengan krim dan menunjukkannya di Instagram, YouTube dan sebagainya, manakala anak-anak orang biasa pulang ke rumah koyak dalam keranda beralas zink."[52]

Pada 27 Mei 2023, Igor Girkin menuduh Prigozhin merancang untuk menggunakan kumpulan Wagner untuk melancarkan rampasan kuasa di dalam Rusia dan bahawa Prigozhin secara aktif melanggar undang-undang penapisan perang Rusia 2022 dengan mengadu tentang perintah tinggi Rusia, dan bahawa pasukannya secara praktikal dalam keadaan pemberontakan aktif .[53] Pada 29 Mei, Prigozhin menyatakan bahawa Wagner tidak mempunyai kuasa yang diperlukan untuk melakukan rampasan kuasa. Sebaliknya dia mencadangkan bahawa Shoigu mungkin merancang untuk melakukan rampasan kuasa.[54]

Pemberontakan Jun 2023

Dalam video yang dikeluarkan pada 23 Jun 2023, Prigozhin berkata bahawa justifikasi kerajaan Rusia untuk menceroboh Ukraine adalah berdasarkan pembohongan.[55] Dia menuduh Kementerian Pertahanan Rusia di bawah Shoigu "cuba menipu masyarakat dan presiden dan memberitahu kami bagaimana terdapat pencerobohan gila dari Ukraine dan bahawa mereka merancang untuk menyerang kami dengan seluruh NATO."[56]

Pada 23 Jun 2023, Prigozhin mendakwa bahawa angkatan bersenjata biasa Rusia telah melancarkan serangan peluru berpandu terhadap pasukan Wagner, membunuh sejumlah "besar". Dia meminta jawapan, dengan menyatakan "Majlis komander PMC Wagner telah membuat keputusan - kejahatan yang dibawa oleh kepimpinan tentera negara mesti dihentikan." Sebagai tindak balas, tuduhan jenayah telah difailkan terhadap Prigozhin oleh Khidmat Keselamatan Persekutuan Rusia (FSB) kerana menghasut pemberontakan bersenjata.[57] PMC Wagner kemudiannya berundur dari Ukraine, menduduki bandar Rostov-on-Don Rusia, dan mara ke Moscow.[58] Presiden Putin mengecam tindakan itu sebagai pengkhianatan, dan berikrar untuk membatalkan pemberontakan itu.[59]

Berikutan perbincangan antara Prigozhin dan presiden Belarus Alexander Lukashenko, tuduhan telah digugurkan dan Wagner menghentikan perarakannya ke Moscow.[58] Sebagai sebahagian daripada perjanjian itu, Prigozhin akan berpindah ke Belarus dan tentera Wagner akan kembali ke Ukraine.[60]